Ως πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια (ΠΩΑ) ορίζεται η διακοπή της φυσιολογικής λειτουργίας των ωοθηκών πριν από τα 45 έτη, και πιο συγκεκριμένα, πριν τα 40 έτη. Αν και υπάρχουν πολλά κοινά σημεία με την εμμηνόπαυση, η αιτιολογία των δυο καταστάσεων διαφέρει: στις γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια δε σημαίνει ότι υπάρχει πρόωρη γήρανση στις ωοθήκες και ότι η δυσλειτουργία των ωοθηκών είναι μόνιμη και δεν μπορεί να αντιστραφεί.
Η εμμηνόπαυση είναι μια μη αναστρέψιμη κατάσταση όπου φυσιολογικά εκδηλώνεται μετά τα 50 έτη. Η πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια παρουσιάζει διαλείπουσα λειτουργία των ωοθηκών με ασυνεπή παραγωγή οιστρογόνων να παρουσιάζεται κατά διαστήματα, ακόμα και με περιπτώσεις ωοθυλακιορρηξίας. Οι γυναίκες έχουν φυσιολογικά επίπεδα γονιμότητας πριν την εμφάνιση της πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια. Πέρα από την υπογονιμότητα, οι γυναίκες ενδέχεται να παρουσιάσουν εξάψεις, πόνο κατά τη σεξουαλική επαφή, νυχτερινή εφίδρωση, μειωμένη σεξουαλική διάθεση και άλλα συμπτώματα χαρακτηριστικά της εμμηνόπαυσης.
Η κατάσταση αυτή επηρεάζει περίπου το 1% των γυναικών κάτω των 40 ετών και 0.1% των γυναικών κάτω των 30 ετών. Σε γυναίκες αναπαραγωγικής ηλικίας χαρακτηρίζεται από αμμηνόρροια, χαμηλά επίπεδα οιστρογόνων και αυξημένα επίπεδα FSH και LH, κάτι που οδηγεί στην υπογονιμότητα. Το σύνδρομο παρουσιάζει διαφορετικό «προφίλ» σε κάθε γυναίκα και αυτό μπορεί να οφείλεται σε αυτοάνοσα χαρακτηριστικά, περιβαλλοντικούς παράγοντες κ.α.
Η διάγνωση γίνεται όταν μια γυναίκα παρουσιάσει αμηνόρροια πριν τα 40 έτη, συνοδευόμενη από υψηλά επίπεδα FSH και χαμηλά επίπεδα E2. Εξετάσεις αίματος πρέπει να γίνουν σε δυο διαφορετικά χρονικά σημεία, τα οποία πρέπει να διαφέρουν μεταξύ τουλάχιστον 4 εβδομάδες.
Είναι σπάνιο να συλλάβει χωρίς ιατρική υποβοήθηση μια γυναίκα με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια, καθώς η λειτουργία των ωοθηκών δεν είναι συνεπής και δεν μπορεί να αποκατασταθεί. Από τις γυναίκες με πρόωρη ωοθηκική ανεπάρκεια το 25% μπορεί να έχει ωορρηξία και από αυτές μόνο το 5-10% μπορεί να συλλάβει.
Στην περίπτωση εγκυμοσύνης, το ποσοστό αποβολής και συγγενών ανωμαλιών είναι σε παρόμοια επίπεδα με εκείνα του γενικού πληθυσμού.
Οι γυναίκες που έχουν ιστορικό πρόωρης εμμηνόπαυσης, αυτοάνοσα νοσήματα ή άλλους παράγοντες προδιάθεσης θα πρέπει να συζητήσουν με τον ιατρό τους ώστε να προχωρήσουν σε έλεγχο του αποθέματος των ωαρίων τους και είτε να επισπεύσουν την όποια προσπάθεια σύλληψης είτε να προχωρήσουν σε κρυοσυντήρηση ωαρίων.
Η θεραπεία της πρόωρης ωοθηκικής ανεπάρκειας θα καθοριστεί από το είδος των προβλημάτων που αντιμετωπίζει η ασθενής, με ιδιαίτερη βαρύτητα στην έγκαιρη παρέμβαση. Η θεραπεία ορμονικής υποκατάστασης (Hormonal Replacement Therapy) συστήνεται και για γυναίκες με πρωτοπαθή αμηνόρροια και για εκείνες με δευτεροπαθή, με δοσολογία που διαφέρει σε κάθε περίπτωση. Η θεραπεία αυτή επίσης χρησιμοποιείται και για την πρόληψη των συμπτωμάτων εμμηνόπαυσης και της οστεοπόρωσης, ενώ θα πρέπει να συνεχίζεται μέχρι τα 50 έτη περίπου, στην ηλικία δηλαδή που φυσιολογικά αναμένεται η εμμηνόπαυση.
Στην περίπτωση που κάποια γυναίκα επιθυμεί να μείνει έγκυος, μπορεί να προκληθεί ωοθυλακιορρηξία με λήψη φαρμακευτικής αγωγής όπως πχ οι γοναδοτροπίνες.
Αν αποκλειστεί η πρόκληση ωοθυλακιορρηξίας, τότε η γυναίκα μπορεί να επιλέξει την εξωσωματική γονιμοποίηση με δωρεά ωραρίων.
Ένα σημαντικό μέρος της φροντίδας για τη γονιμότητα είναι ο εντοπισμός της υπογονιμότητας...
Η εξωσωματική γονιμοποίηση είναι η πιο αποτελεσματική μέθοδος θεραπείας της γονιμότητας...
Η μικρογονιμοποίηση, ICSI ή ενδοκυτταροπλασμική έγχυση σπέρματος...
